bağ fiil ne demek?
Bağfiil (Ulaç) Nedir?
Bağfiiller, fiil kök veya gövdelerine getirilen eklerle türetilen, cümlede zarf (belirteç) görevinde kullanılan sözcüklerdir. Fiillerden türetilmelerine rağmen, fiilimsiler grubuna girerler ve temel olarak eylemin nasıl, ne zaman, neden, hangi şartla gerçekleştiğini belirtirler. Başka bir deyişle, fiili belirterek cümleye anlam katarlar.
Bağfiillerin Özellikleri:
- Fiilden Türeme: Fiil kök veya gövdelerine eklenerek oluşturulurlar.
- Zarf (Belirteç) Görevi: Cümlede genellikle zarf tümleci olarak kullanılırlar ve fiilin anlamını tamamlarlar.
- Fiilimsi Olma: Fiil gibi çekimlenemezler, isim gibi kullanılamazlar; fiil ve zarf arasında bir geçiş formundadırlar.
- Cümle Bağlama: Birden fazla cümleyi veya yargıyı birbirine bağlayabilirler.
Bağfiil Ekleri ve Örnekleri:
Bağfiilleri oluşturmak için kullanılan çeşitli ekler vardır. En sık kullanılan bazı bağfiil ekleri ve örnekleri şunlardır:
- -ken: (Örnek: Koşarken düştü.)
- -alı / -eli: (Örnek: Gideli çok oldu.)
- -madan / -meden: (Örnek: Söylemeden gitme.)
- -maksızın / -meksizin: (Örnek: Durmaksızın çalışıyor.)
- -ınca / -ince / -unca / -ünce: (Örnek: Gelince haber ver.)
- -ıp / -ip / -up / -üp: (Örnek: Gülüp geçti.)
- -arak / -erek: (Örnek: Konuşarak anlaştılar.)
- -dıkça / -dikçe / -dukça / -dükçe / -tıkça / -tikçe / -tukça / -tükçe: (Örnek: Okudukça öğreniyor.)
- -casına / -cesine: (Örnek: Aslanlarcasına kükredi.)
- -r…-maz: (Örnek: Gelir gelmez başladı.)
- -a…-a / -e…-e: (Örnek: Güle güle gidin.)
Önemli Notlar:
- Bağfiiller, cümlede zaman, durum, neden, koşul gibi anlam ilişkileri kurabilirler.
- Bazı sözcükler yapı olarak bağfiil eki almış olsalar da, zamanla kalıplaşarak isimleşebilirler (örneğin, "dolmuş" sözcüğü). Bu durumda bağfiil olarak kabul edilmezler.
- Bağfiillerin doğru kullanımı, cümlenin anlamını netleştirmek ve anlatımı zenginleştirmek açısından önemlidir.
İlgili Kavramlar: